Stage na je opleiding: goed voor de ervaring of uitbuiting?

Een stage is niet alleen meer iets wat tijdens een opleiding wordt gedaan. Regelmatig hoor je verhalen van afgestudeerden die stage lopen om de nodige werkervaring op te doen. En laatst berichtte de Volkskrant nog over een groep 50-plussers die bij gebrek aan werk voor een stage koos.

De vraag is of dit een goede ontwikkeling is. Stages zijn natuurlijk een mooie manier om werkervaring op te doen en zeker in deze moeilijke arbeidsmarkt kan het voor een starter beter zijn om een minder goed betaalde (of zelfs onbetaalde) stage te doen dan werkloos op de bank te zitten. Betaling in ervaring is immers ook wat waard. Maar uitbuiting ligt op de loer. Onder het mom van een stageplaats zie je ook bedrijven banen aanbieden die er eerder uitzien als een vacature voor gratis medewerker. Waar ligt de grens en wat zegt de wet hierover? Zijn er richtlijnen over lengte, leeraspect en beloning nodig? WerkenVandaag vroeg het aan verschillende experts en betrokkenen.

′Een marktplaats voor stages moet de slechte aanbieders eruit halen′

′In beginsel zijn stages goed voor de arbeidsmarkt als ze worden benut om de stagiair wat te leren of om de stagiair te laten uitvinden of het werk bij hem past. Een stage mag niet worden gebruikt om aan flexibele arbeidskrachten te komen, daar hebben we uitzendbureaus voor. Het gevaar dat bedrijven er toch misbruik van maken ligt in een ruime arbeidsmarkt op de loer. Vandaar dat ik pleit voor een marktplaats voor stages, of wencontracten zoals ik ze liever noem. Hierbij kunnen aanbieders aangeven welke condities er zijn voor de stage en kan er ook via beoordelingen een reputatiemechanisme in werking treden om slechte aanbieders van stages in een kwaad daglicht te stellen. Indien er echt ervaring wordt opgedaan, vind ik betaling in ervaring overigens voldoende. Maar dan moet er inderdaad een goede leerschool tegenover staan.′

Prof. dr. Frank A.G. den Butter
Hoogleraar Algemene Economie aan de Vrije Universiteit

′Voor iedereen een stagecontract met duidelijk leerdoel′

′De stage is ooit bedacht om studenten en scholieren kennis te laten maken met de arbeidsmarkt. Met de huidige crisis zie je echter dat veel afgestudeerden eerst stage moeten lopen om werkervaring op te doen. Best gek, want wanneer je een studie hebt gedaan mag je er van uitgaan dat je klaar voor de arbeidsmarkt bent. Waar heb je anders zo hard voor geleerd? Jongeren zouden eerst nog moeten leren werken. Dat is vreemd want we zien steeds vaker bedrijven waar jongeren gewoon werken en er geen sprake is van een leerelement. Dat doen ze dan dus zonder vergoeding en daarmee vernietig je banen. CNV Jongeren vindt dat er voor alle stagiairs een stagecontract moet komen waarin het leerdoel heel duidelijk vermeld wordt, hoe het mentor- en adviesproces eruit ziet, hoe lang de stage duurt en wat de sociale bescherming van de stagiair is. Dit is overigens ook het advies van de Europese Commissie. Wij zijn momenteel aan het onderzoeken wat een reële minimumvergoeding zou zijn. Jongeren mogen hierover meedenken via info@cnvjongeren.nl.′

Michiel Hietkamp
Voorzitter CNV Jongeren

′Stages zijn goed, maar wel binnen de wettelijke regels′

′Ik ben zeker niet tegen stages na je opleiding. Bedrijven willen werknemers met ervaring en die hebben starters, of mensen die op late leeftijd van baan switchen, vaak nog niet voldoende. Het blijkt ook dat de kans op werk significant stijgt als je een tijdje in een bedrijf kunt doorbrengen. Niet alleen nemen je ervaring en competenties toe, maar vooral ook je netwerk. En driekwart van de banen wordt nog altijd ingevuld via een netwerk. Maar je moet bij zulke stages wel zorgen dat er geen uitbuiting plaatsvindt, dus je moet ze begrenzen. Zo mag een stage niet oneindig duren en moet er een leercomponent inzitten. Dat is overigens wettelijk ook al zo vastgelegd, al valt natuurlijk niet makkelijk na te gaan of dat overal gebeurt. Op de Startersbeurs die ik mede heb opgezet en die al in 200 gemeentes draait, wordt dat vooraf wel gecontroleerd. Ook hanteren wij een redelijke termijn van zes maanden en zorgen we voor een vergoeding van 500 euro, die voor het grootste deel door de gemeentes wordt betaald. De eerste resultaten zijn in elk geval zeer succesvol: 52% van de jongeren vond na afloop een serieuze baan. In de Duitse maakindustrie is het overigens heel gebruikelijk dat werknemers na hun opleiding eerst in een leer-werktraject komen. Niet voor niets is de jeugdwerkloosheid daar een van de laagste van Europa.′

Prof. dr. Ton Wilthagen
Hoogleraar arbeidsmarktstudies aan Tilburg University

′Eigenlijk zou minimumloon een juiste vergoeding zijn′

′Uit de berichten die we via Loonwijzer.nl krijgen, merken we inderdaad dat bedrijven meer gebruik maken van stagiairs. Ook heb ik de indruk dat er meer bedrijven zijn die stagiairs als gratis werknemer zien. Dat is een beetje inherent aan een imperfecte arbeidsmarkt. Vanuit de werknemer kan ik het me wel voorstellen dat ze daarmee akkoord gaan, je kunt ze moeilijk adviseren om de kans op een stageplaats te verkleinen. Maar van die bedrijven vind ik het niet ok. Ik vind dat je ze minimaal een stagevergoeding moeten aanbieden. Maar eigenlijk zou minimumloon gewoon moeten. Dat is voor mensen onder de 23 jaar al erg laag. Het hangt er wel vanaf wat voor een soort stage is. Gaat het puur om meelopen om een gat in je cv te voorkomen en zijn er weinig eisen, dan hoeft daar niets tegenover te staan. Maar is er sprake van een leerplan en targets, dan is een vergoeding ook normaal.′

Paulien Osse
Directeur Loonwijzer / WageIndicator Foundation

′Het mes snijdt aan twee kanten′

′Bij Discovery Channel werken we veel met stagiairs. We hebben er circa acht per half jaar, op verschillende afdelingen. We zien het als een mooie gelegenheid om studenten werkervaring te bieden en te leren omgaan met verantwoordelijkheden. Elke stagiair heeft een vaste begeleider binnen Discovery. Zij vormen samen een team waardoor er eigenlijk de hele dag feedback wordt gegeven, er ruimte voor vragen is en er overleg mogelijk is. Verder zijn er een à twee momenten per stageperiode waarbij de voortgang wordt besproken met een stagecoördinator van de desbetreffende opleiding. Als het hele stageproces goed verloopt, betekent dit dat wij ruimte hebben om meer werkzaamheden op te pakken, dus hebben we er als bedrijf ook voordeel van. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Een baangarantie kunnen we uiteraard niet bieden, maar momenteel werken er vijf medewerkers die ooit als stagiair zijn begonnen. Dus kansen liggen er zeker wel.′

Esther Flierman
HR Manager Discovery Channel

′Zonder stage had ik deze baan nooit gehad′

′Vijf jaar geleden zat ik aan het einde van mijn studie Media en Cultuur en zocht ik een geschikte stage. Want werkervaring had ik alleen van bijbaantjes, maar dat was totaal niet relevant. Ik had echt geen flauw idee wat ik wilde, alleen dat ik graag de mediawereld in wilde. Maar ik had geen contacten en had eerder in mijn opleiding ook geen stages gelopen. Toen zag ik een stageplaats van zes maanden bij Discovery Channel en dat merk sprak me meteen aan. De insteek van de stage was voor mij puur om te leren en werkervaring op te doen; ik hield totaal geen rekening met de mogelijkheid dat ik er wellicht ooit kon blijven. Maar aan het einde van mijn stage kreeg ik te horen dat er een nieuwe functie was ontstaan op de communicatie-afdeling waar ze mij wel graag voor wilde hebben. Later ben ik overgestapt naar de marketingafdeling en daar werk ik nu als Marketing Coördinator. Zonder die stage was dat allemaal nooit gelukt, daar ben ik van overtuigd. Zeker in de mediawereld is het heel moeilijk om ergens zonder de juiste connecties en zonder werkervaring binnen te komen.′

Erwin Smits
Marketing Coördinator Discovery Channel (oud-stagiair)

De beste stagiaires en werknemers vind je via Monsterboard

Op zoek naar een stagiair of nieuwe werknemer? Voor een vlot verlopend sollicitatieproces hebben wij het efficiënte Pay-for-Performance model ontwikkeld. Hiermee filter je nóg preciezer op jouw gewenste criteria, met als gevolg dat je de meest geschikte kandidaten binnen no time bereikt. En het bijkomend voordeel is dat je alleen betaalt wanneer iemand zich aanmeldt als kandidaat. Lees gauw verder!